ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի պատասխանները ԱԺ պատգամավորների հարցերին Ազգային ժողովում կառավարության հետ հարցուպատասխանի ընթացքում
Սոնա Ղազարյան. Հարգելի՛ գործընկերներ, կառավարության հարգելի՛ անդամներ` հարցս ուղղում եմ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանին։ Պարո՛ն Միրզոյան, վերջերս մամուլում լուրեր են տարածվել առ այն, որ նոյեմբերի 9-ին նախատեսվում է հանդիպում ՀՀ վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի միջև։ Եվ ըստ մամուլի՝ շրջանառվում էին փաստաթղթերի մասին տեղեկատվություն այն մասին, որ Մոսկվայում նախատեսվող փաստաթղթերը վերաբերելու են դեմարկացիային և դելիմիտացիային, ինչպես նաև խոսք էր գնալու կոմունիկացիաներից։ Ես խնդրում եմ՝ այս ամբիոնից հաստատել, կամ ասել՝ արդյոք կա՞ն որևէ բանակցություններ, և արդյոք նման բան նախատեսվու՞մ է։
Արարատ Միրզոյան. Բարև ձեզ, հարգելի գործընկերներ: Շնորհակալ եմ հարցի համար: Այն ևս մի հնարավորություն է՝ անդրադառնալ հարցին, հանդես գալ մեկնաբանությամբ, թեև օրեր առաջ ԱԳՆ այս և առնչվող հարցերի վերաբերյալ մեկնաբանություն արդեն արել էր: Ես հիմա կմեջբերեմ այդ մեկնաբանությունը և նույնիսկ ավելին կասեմ:
Նախ, ուզում եմ ասել, որ այս պահին որևէ հանդիպում այդ ֆորմատով նախատեսված չէ: Միևնույն ժամանակ՝ և՛ այս պահին, և՛ ընդհանրապես, պարբերաբար քննարկվում են տարբեր ֆորմատներով, տարբեր հանդիպումների առաջարկներ, և, ենթադրաբար, այդպիսի հնարավոր հանդիպումների արդյունքում գուցե լինի համաձայնեցված որևէ տեքստի հրապարակում: Բայց նաև անդրադառնալով եղած հրապարակումներին՝ ուզում եմ ասել, որ այդ երկու քննարկված բովանդակությամբ փաստաթղթերի ստորագրում, անշուշտ, չի նախատեսվում: Նաև ուզում եմ ավելին ասել․ այդ հանդիպումները մեզ համար բազմաթիվ կիրառական նշանակություն ունեն: Նախ և առաջ՝ ևս մեկ անգամ հնարավորություն կարող են ստեղծել՝ հասցեագրելու հետպատերազմյան ողջ հումանիտար խնդիրների թնջուկը, ամբողջությունը, և իհարկե առաջին հերթին՝ ռազմագերիների և բռնի պահվող քաղաքացիական անձանց հնարավոր շուտափույթ ազատ արձակումը, Ադրբեջանի վերահսկողության տակ մնացած տարածքներում հայկական մշակութային ժառանգության հուշարձանների հարցը և բազմաթիվ այլ հարցեր: Ավելի լայն առումով՝ այդ հանդիպումները մեզ համար հնարավորություն են նաև՝ թուլացնելու լարվածությունը տարածաշրջանում և արդեն փորձելու ջանքեր գործադրել ավելի երկարատև կայունություն և խաղաղություն ապահովելու ուղղությամբ: Սա է նման հանդիպումների հաճախելու մեր մոտիվացիան: Այդպիսի՝ տարբեր ֆորմատներով հանդիպումների առաջարկներ, կրկնում եմ՝ կան: Այդպիսի հանդիպումների արդյունքում, սովորաբար, լինում են համաձայնեցված տեքստերի հրապարակումներ: Եվ նորից կրկնում եմ՝ այն ինչ քննարկվել է մամուլում օրեր առաջ, համենայն դեպս, ինձ հայտնի, և ենթադրում եմ նաև՝ նույն բանը նկատի ունենք բովանդակությամբ, որևէ այդպիսի բան նախատեսված չէ:
Սոնա Ղազարյան. Պարո՛ն Միրզոյան, այնուամենայնիվ, թեպետ այս փաստաթղթերը մամուլում ներկայացվել են տարբեր, գուցե, քաղաքական և այլ նպատակներով, բայց որպես քաղաքական թիմի անդամ՝ ուզում եմ ասել, որ դեմարկացիայի և դելիմիտացիայի մասին խոսել ենք բոլոր մարզերում, բոլոր համայնքներում, մեր այցելած բոլոր գյուղերում, և, ըստ էության, մանդատ ենք ստացել հենց այդ գործընթացի համար։ Իսկ կոմունիկացիաների ապաշրջափակումը այն է ինչ, ըստ էության, անցյալ տարվա նոյեմբերի 9-ի հայտարարության տեքստում է տեղ գտել։ Այդ պատճառով ես կցանկանայի, որ Դուք այս կոնտեքստում էլ այդ մասին խոսեիք։
Արարատ Միրզոյան. Ես առավել ևս շնորհակալ եմ Ձեզ այս արձագանքի համար: Ես ուզում եմ շարունակել թեման և ասել, որ ընդհանրապես մեր բանակցությունները, աշխատանքային անհրաժեշտությունից ելնելով, որոշակի գաղտնիության կոմպոնենտ ենթադրում են, բնականաբար: Բայց ես ուզում եմ այժմ երեկվա, այսօրվա և վաղվա համար վստահեցնել, որ բոլոր այդ տեսակ փակ դռների ետևում վարվող բանակցություններում, քննարկումներում, խոսակցություններում մեր դիրքորոշումները հարյուր տոկոսով համապատասխանում են մեր քաղաքական թիմի, ՀՀ վարչապետի և մյուսներիս կողմից հրապարակավ հայտնած դիրքորոշումներին. որևէ միլիմետր չեն նահանջում այդ դիրքորոշումներից և ըստ երևույթին ավել էլ չեն: Բայց նաև մի այլ հանգամանքի վրա եմ ուզում ուշադրություն հրավիրել: Դուք կհիշեք, օրինակ, 2021թ. հունվարի 11-ի հանդիպումը, դրանից առաջ շահարկումները, դրանից հետո բազմաթիվ այդպիսի առիթներ եղան: Ես ուղղակի ուզում եմ բոլորիս, և ընդհանրապես` հայ հանրության ուշադրությունը հրավիրել այն հանգամանքին, թե բազմաթիվ այդպիսի առիթների դեպքում ինչպիսի շահարկումներ են եղել, հետո ինչ է եղել, ինչ հայտարարություն կամ փաստաթուղթ որոշ դեպքերում, և թե ինչքանով են այդ շահարկումները հետագայում համապատասխանել իրականում տեղ գտած ձևակերպումների հետ: Սա չափազանց կարևոր է: Շնորհակալ եմ:
Հռիփսիմե Գրիգորյան․ Հարգելի գործընկերներ, մեծարգո վարչապետ, կառավարության անդամներ, հարցս ցանկանում եմ ուղղել ԱԳ նախարար պարոն Արարատ Միրզոյանին։ ՄԱԿ-ի Միջազգային արդարադատության դատարանում վերջերս ավարտվեց Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի դատական գործի շրջանակներում Հայստանի կողմից ներկայացված հրատապ միջոցների վերաբերյալ դատական բանավոր լսումները։ Կարծում եմ՝ սխալված չեմ լինի, եթե ասեմ, որ ոչ միայն հայ հանրությունը Հայաստանում և սփյուռքում, այլև միջազգային հանրությունը և փորձագիտական շրջանակները ուշադրությամբ հետևում էին այս գործընթացին։ Կցանկանամ խնդրել Ձեզ՝ ներկայացնել Ձեր գնահատականը և ասել՝ թե ինչ ակնկալիքներ ունենք մենք գործընթացից։
Արարատ Միրզոյան. Շնորհակալություն հարցի համար: Գործընթացը իսկապես կարևոր է և ըստ արժանվույն է, որ արժանացել է և՛ հայ հասարակության, և՛ ենթադրում եմ նաև միջազգային հանրության ուշադրությանը: Այդուամենայնիվ, ակնհայտորեն խոսքը դատական գործընթացի մասին է, և ես չէի շտապի այժմ մեկնաբանություններ կամ հայտարարություններ անել դատական գործընթացի մասին:
Նախնական արդյունքների մասին կտեղեկանանք միայն նոյեմբերին, այդ թվում և ես խոսում եմ անհապաղ միջոցների կիրառման կամ չկիրառման վերաբերյալ որոշումների մասին, և ըստ այդմ նաև կտեղեկացնենք հանրությանը և մեր մեկնաբանությամբ հանդես կգանք: Այս պահին ասեմ միայն երկու հանգամանք: Նախ՝ ուզում եմ նշել, որ Հայաստանը ներկայացնող թիմը իսկապես ուժեղ է դատական և մասնագիտական առումով, և բովանդակային հագեցվածության առումով իսկապես ուժեղ փաստաթղթերի փաթեթ, ուժեղ հայց է ներկայացրել: Եվ երկրորդ՝ ուզում էի ասել, որ մի արդյունք արդեն կարող ենք արձանագրել: Գիտեք, հավանաբար, որ Ադրբեջանը ի վերջո հեռացրեց մանեկեններին և սաղավարտները տխրահռչակ ռազմավարի պուրակից, որը բացել էին: Ես ուզում եմ ասել, որ ակնհայտ է, որ այս պուրակը հայատյացության և, ընդհանրապես, այլատյացության հստակ, ամենաճչուն դրսևորումն էր, և ահա այս դատական գործընթացը նպաստեց նրան, որ այդ մանեկենները այդտեղից հեռացվեն:
Հռիփսիմե Գրիգորյան. Շնորհակալություն: Ես ևս շարունակելով Ձեր խոսքը՝ կցանկանամ միանալ Ձեր նշածին, որ մեր թիմը՝ ՀՀ շահերը ներկայացնող թիմը, ներկայացրել է հիմնավոր և իսկապես ուժեղ փաստարկներ, և կցանկանամ շնորհակալություն հայտնել: Թերևս, դեռ սպասում ենք արդյունքներին, բայց անգամ ներկայացման համար կցանկանամ շնորհակալություն հայտնել Եղիշե Կիրակոսյանին և իր թիմին, ով ներկայացնում էր ՀՀ շահերը: Շնորհակալություն:
Արմեն Ռուստամյան. Շնորհակալություն։ Ողջամիտ կասկած կա առ այն, որ մեզ համար կենսական զիջումներ պարունակող մի փաստաթուղթ է պատրաստվում։ Իսկ դրա բովանդակության մասին կարող ենք իմանալ միայն ստորագրումից հետո։ Այս կասկածը իսկապես ողջամիտ է, որովհետև կա նախադեպ․ նոյեմբերի 9-ին ստորագրվեց իր բնույթով կապիտուլյացիոն հայտնի փաստաթուղթը, որից տեղյակ չէր ոչ միայն հանրությունը, այլև Հանրապետության նախագահը և արտաքին գործերի նախարարը։ Իսկ որ զիջումները կարող են կենսական բնույթի անդառնալի լինել՝ չի բացառում ոչ այս կառավարության՝ հանուն տարածաշրջանի համար խաղաղության դարաշրջան բացելու ձևակերպած նպատակը, ոչ էլ՝ հստակ արձանագրված են այն կարմիր գծերը, որով պատրաստվում են կանխել, մասնավորապես՝ Արցախի հայաթափումը, Հայաստանի ինքիշխանության և տարածքային ամբողջականության հնարավոր կորուստները։ Հարցս՝ կառավարությունը ուզում է փարատե՞լ այս կասկածը, թե թողնելու է, որ այն խորանա։
Արարատ Միրզոյան. Հարգելի՛ պարոն Ռուստամյան, քիչ առաջ գործընկերներիցս մեկի հարցին ի պատասխան ես արդեն հնարավորություն ունեցա հանգամանորեն անդրադառնալ Ձեր հարցում հնչած հարցադրումներին: Ես խնդրում եմ հաշվի առնել այն ամբողջը, ինչ որ ասեցի, ուզում եմ նաև որոշակի հավելումներ անել:
Նախ՝ ՀՀ կառավարությունն իր բոլոր բանակցություններում, իր բոլոր հանդիպումներում առաջնորդվում է ՀՀ և Արցախի շահերի պաշտպանության հանձնառությամբ ու մոտիվացիայով և տարածաշրջանում երկարատև ու կայուն խաղաղություն կառուցելու մոտիվացիայով: Երկրորդ` մեր բոլոր բանակցություններում, բոլոր հարցերի շուրջ ցուցաբերվող մոտեցումները հարյուր տոկոսով համահունչ են այն մոտեցումներին, որոնք մենք բարձրաձայնում ենք և հայտնում ենք հրապարակավ: Այս իմաստով որևէ անականկալ, կամ որևէ գաղտնիք չի կարող լինել: Երրորդ` նոյեմբերի 9-ին հղում արեցիք. այստեղ ես ուզում եմ ասել, որ Ձեր կողմից նշված և չնշված բազմաթիվ գերատեսչություններ մանրամասնորեն տեղեկացված են եղել փաստաթղթին և դրա ձևավորման ընթացքին:
Այստեղ ես նաև ինձ իրավունք կվերապահեի հռետորական հարց հնչեցնել այն մասին, թե արդյոք Դուք կստորագրեիք նոյեմբերի 9-ին կոնկրետ այդ պայմաններում, այդ փաստաթուղթը, թե ոչ: Հետաքրքիր կլիներ ծանոթանալ դիրքորոշմանը: Եվ վերջապես, պետք է կրկնեմ, առաջիկա՝ նոյեմբերի 9-ի շուրջ այն բովանդակությամբ այն փաստաթղթերը, որոնք շրջանառվել են մամուլում, այդպիսի քննարկում չկա, առաջարկներ չկան, փաստաթղթի ստորագրում չի նախատեսվում: Կան բազմաթիվ այլ հանդիպումների առաջարկներ, որոնց արդյունքում, հաջող ընթացքի դեպքում կարող են լինել համատեղ հայտարարություններ կամ այլ փաստաթղթեր, որոնք, պետք է հղում անեմ այստեղ նշածս կետ առաջինին, պետք է արտացոլեն ՀՀ և Արցախի շահերի պաշտպանության հանձնառության առումով մեր մոտեցումները: Հուսամ՝ սպառիչ էր:
Արմեն Ռուստամյան․ Նախ՝ ես չէի վարանի իմ աթոռը կորցնելու գնով կանգնեցնել այն պատերազմը, որն ակնհայտ գնում էր պարտության։ Ես կհրաժարվեի ավելի առաջ այդ պաշտոնից՝ ասելով, որ թող գան այն մարդիկ, ովքեր գիտեն՝ ինչպես շարունակել պատերազմը, հաղթական ավարտին հասցնել, և ունենալ մի փաստաթուղթ, որտեղ կամրագրվեն, առնվազն, այն խնդիրները, որի համար այս ամբողջ պայքարը սկսվել է․ մենք սկսել էինք պայքարը հանուն Արցախի անկախության, կարգավիճակի ամրագրման։ Այդ փաստաթղթում ընդհանրապես Արցախ չկա, նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթում Արցախ գոյություն չունի՝ սուբյեկտայնությունը վերացած է։ Միթե՞ Դուք դա չեք տեսնում։ Ես որ ասում էի փարատել կասկածը՝ ես նկատի ունեի կոնկրետ քայլերով դա կատարել։ Արցախի հայաթափման կանխարգելումը հստակ ծրագիր է ենթադրում։ Եթե հիմա էլ Դուք դա չունեք։ Ես դա առաջարկել եմ. կանչեք մարդկանց, ովքեր այդ փորձն ունեն․ նստենք միասին այս հարցը լուծենք։ Միայնակ չեք կարող այս խնդիրը լուծել։ Մենք այն ժամանակ էլ՝ պատերազմի ժամանակ առաջարկեցինք. շտաբ ձևավորեք, կանչեք մարդկանց, ովքեր պատերազմը վարել գիտեն, Դուք դա չեք արել։ Հիմա էլ նույն իրավիճակն է․ չբերեք փաստի առաջ կանգնեցնեք, հետո էլ ասեք «դե հիմա սա է, ի՞նչ անենք։ Դե որ արդեն հասել են ու պետք է մտնեն Ստեփանակերտ՝ ինչ անենք»։
Արարատ Միրզոյան. Պարոն Ռուստամյան, թեման չափազանց ընդգրկուն է: Եվ ես հաճույքով անձամբ Ձեզ հետ կմասնակցեի թեմայի արծարծմանը` լինի դա փակ սենյակում, թե հրապարակավ: Բայց մնացած հիսուն վայրկյանների ընթացքում ուզում եմ ընդամենը երկու արձանագրում անել. Արցախի սուբյեկտայնությունը թերևս մեծ հարցականի տակ է դրվել այն պահից սկսած, երբ Արցախը այլևս չի հանդիսացել բանակցությունների կողմ: Եվ երկրորդ` ես պետք է շարունակեմ մտածել նրա շուրջ ինչ ասեցիք, այն է` Դուք չէիք ստորագրի նոյեմբերի 9-ը, հետևաբար չէիք կանգնեցնի ռազմական գործողությունները: Մնացյալի կամ հարակից ամբողջ համատեքստի մասին պատրաստ եմ շարունակել քննարկումը:
