Միջազգային կրոնական ազատության մասին 2021 թվականի զեկույցում ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը փաստում է Ադրբեջանի կողմից հայկական հուշարձանների շարունակական ոչնչացումը և անդրադառնում հայկական ժառանգությունը «ալբանականացնելու» փորձերին։
Զեկույցում նշվում է, որ ըստ հայ առաքելական եկեղեցու մի եպիսկոպոսի՝ մայիսից ադրբեջանական կառավարությունը մերժել է հայ ուխտավորների մուտքը վանք այն տարածքում, որը 2020 թվականի պատերազմից հետո գտնվում է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։
Զեկույցը հղում է կատարում 2021 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) կողմից ընդունված բանաձևին, որում դատապարտել է 6-շաբաթյա պատերազմի ընթացքում մշակութային ժառանգությանը միտումնավոր պատճառված վնասը և Շուշիի Ղազանչեցոց տաճարի, ինչպես նաև այլ եկեղեցիների ու գերեզմանատների ավերումը կամ վնասումը հակամարտության ընթացքում և դրանից հետո։
Բանաձևում նաև ասվում է, որ ԵԽԽՎ-ն «նախկին ավերածությունների լույսի ներքո մտահոգված է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում բազմաթիվ հայկական եկեղեցիների, վանքերի, ներառյալ Դադիվանքի վանական համալիրի, խաչքարերի և մշակութային ժառանգության այլ ձևերի ապագայով»:
«Տարվա ընթացքում բազմաթիվ հաղորդումներ եղան հայկական մշակութային և կրոնական վայրերի վանդալիզմի և ոչնչացման, ինչպես նաև կառավարության կանխամտածված գործողությունների մասին՝ խզելու և խեղաթյուրելու կրոնական վայրերի կապը հայկական ժառանգության հետ: Կառավարության գործողություններն ու հռետորաբանություններն այն մասին, թե եկեղեցիները «ալբանական» են, դրդեցին միջազգային դիտորդներին, հայ պաշտոնյաներին, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներին և Հայ Առաքելական Եկեղեցուն լուրջ մտահոգություններ հայտնել հայկական ժառանգության պահպանման վերաբերյալ»,-նշվում է Պետդեպի զեկույցում:
Զեկույցում անդրադարձ է կատարվում նաև Art Newspaper հոդվածին, որտեղ մանրամասն նկարագրված են Նախիջևանի Ագուլիս քաղաքի միջնադարյան հայկական եկեղեցիների ավերածությունները: